Otok Pag
Wyspa Pag - Chorwacja, miasteczka Novalja, Stara Novalja, Pag, Gajac, domki mobilne Pag, Strasko Simuni, apartamenty Pag, Kvarner, Chorwacja.
PAG, wyspa w północnej części archipelagu dalmatyńskiego, trzecia co do wielkości w regionie Kvarner. Położona pomiędzy zatoką Kvarneric i kanałem Velebit, czyli rozciągająca się od północnego zachodu do południowowego wschodu, gdzie długość wynosi 60 kilometrów, a szerokosć wyspy od 2 o 10 kilometrów. Zajmuje powierzchnię 284,5 km2, a populacja wynosi
7 969 mieszkańców. Południwo zachodnia część wybrzeża wyspy jest niska, a przeciwna strona stroma i wysoka. Charakteryzuje się Zatoką Pag (z dużą zatoką Caska) oraz zatoczką Stara Novalja, a od południowego wschodu prezentuje trzy przylądki. Wyspępujący klimat to typowy śródziemnomorski, bez dostępnych wód powierzchniowych, ale kilkoma źródłami niedaleko miast: Metajna, Novalja, Povljane i Pag. W przeważającej mierze struktura wyspy jest skalista, z obszarami śródziemnomorskich krzewów. Południowo wschodnia część wyspy zawiera jeziora krasowe Velo Blato i Malo Blato. Nawyższy szczyt to Sveti Vid (św. Wit, 348 m n.p.m.).
Winorośle (wino Žutica), warzywa i owoce rosną w dolinach i na polach (Novaljsko, Kolansko, Povljansko, Vlasicko i Dinjisko). Obszar małego półwyspu Lun (20 x 2 km) jest pokryta gajami oliwnymi. Głównymi profesjami na wyspie jest hodowla owiec (na sery i wełnę), uprawa winorośli i produkcja wina. Główne miejsca na wyspie są połączone między sobą drogami i mostem wybudowanym w 1968 roku (długość łuku zawieszonego nad morzem wynosi 195 metrów), nastepnie prowadzi do największych miejscowości: Cape Fortica, Razanac i Posedarje. Połączenia promów są prowadzone na linii Prizna - Zigljen. Głównymi portami i przystaniami jachtowymi są Stara Novalja, Pag, Carska, Metajna, Dinjiska, Stara Povljana, Nova Poljana, Koslujn, Simuni, Mandre, Novalja i Tovarnele.
W przeszłości Pag był zamieszkały przez plemie ilyrów nazwane Liburni (ruiny fortu i nekropoli niedaleko Kolan, w Mihovilja niedaleko Novalja, w Dabori Vidasov Kant). Pola z kurhanem z epoki brązu położonym pomiędzy miastem Kosljun a Simun. Na początku pierwszego wieku starożytni Rzymianie wybudowali system fortyfikacji do obrony przeciwko plemieniu Ilyrów.
Skaładają się na nie: ogromne castrum Cissa (Caska), port castrum Navalia (Novalja) i mniejsze forty: Kosljun ponad polem Novaljsko, Svetojasnica na krasowym przylądku Zaglava. Poza fortami, na wyspie znajdują się również rzymskie osiedliska (ruiny miejscowości Tovarnele niedaleko Lun na polach Brbonovica i Lesandrovica, itp.).
Chorwaci zasiedlili wyspę bardzo wcześnie. Pierwszym zamieszkałym ośrodkiem była Kesa (która obecnie jest częścią Novalja). Król Petar Kresimir IV ofiarował (w 1071 r.) północną część wyspy kościołowi w Rab, natomiast południowa część należała do Zadaru. W Średniowieczu Pag był miejscem częstych starć między mieszkańcami wysepki Rab i części z Zadar. Na końcu XII wieku, po upadku przewództwa miasta Kesa, rolę na wyspie uzyskał Pag. Od 1409 i 1797 roku Pag był pod władzą Republiki Weneckiej, potem podzielił taki sam los jak reszta Dalmacji za rządów austriackich. Po okupacji niemiecko-włoskiej w 1941 roku, władzę przejęli Włosi, następnie wyspę ponownie okupowali Niemcy. Dopiero w 1945 roku Pag został przyłączony do Chorwacji.
Tradycje ludowe zachowały się w formie: melodii (w następstwie melodii, typ śpiewu znany jako na kanat), bohatersko-miłosne tradycyjne tańce (po starinski, po paski, pierścień Pag) w Pag i Novalja (po naski). Ludową sztuką rękodzielniczą wyspy są koronki Pag (koronkarska szkoła została ufundowana w 1906 r.) i koronki szydełkowe w Novalja.
Niezależnie od warunków pogodowych, wyspa jest dostępna przez most Pag z Cape Osjak na lądzie stałym (koło Miletici) do przylądka Fortica na wyspie (koło Miskovici), 20 km od miasta Pag, czyli centrum wyspy. Zimą, wiatr bora wieje ze szczytu Velebit, który może zakłócać harmonogram promowy.
Stara Novalja
W momencie, kiedy przystań promowa została przemieszczona do Zihljen (nie biorąc pod uwagę warunków pogodowych), Stara Novalja stała sie spokojnym miejscem, które oferuje obiekty noclegowe w prywatnych domach, kwaterach i pensjonatach. Tym bardziej wygodne dla rodzin z dziećmi. Gównym wydarzeniem jest letni festyn w dniu świętego Piotra i Pawła (29 czerwca).
STARA NOVALJA, to miejscowość na przylądku o tej samej nazwie w północno wschodniej części wyspy Pag, 5 kilometrów na północ od Novalja. Populacja miejscowości wynosi 234 osoby. Ekonomia jest oparta na uprawie roli, produkcji wina, rybołóstwie i turystyce. Przylądek Stara Novalja jest zanużoną częścią doliny Paško-dinjiške. Wybrzeża są dość strome, za wyjątkiem obszarów po południowo wschodniej części, gdzie brzeg zamienia się w płodne pola Novalja.
Najgłębszym punktem jest wejście do zatoki (od 38-47 metrów); kierując się do środkowej części głębokość się mniejsza od 10,4 do 11,4 metra niedaleko południowo wschodnim wybrzeżu. Stara Novalja jest również chroniona przed wiatramy bora i sirocco. Najbezpieczniejszym portem na większe jachty jest południowa zatoka nazwana Drljanda, gdzie głębokść osiąga 27-38 metrów. Mniejsze jednostki pływające z zanużeniem do 3,5 metrów zacumować mogą na zewnętrznej części keji (na przeciw miasteczka). Stara Novalja jest położona na drodze M 29. W jej sąsiedztwie znajdują się antyczne ruiny murów i starożytna nekropolia oraz przedrenesansowy kościół Świętego Krzyża.
Novalja
Położona w ciepłej zatoce pomiędzy gajami sosnowymi, zachowując archaiczną śródziemnomorską atmosferę z otoczeniem dopełnionym niesamowitymi plażami: Zrce - jedna z najpiękniejszych adriatyckich plaż, Caska, Straško, Trinčel, itp. Novalja stała się ważnym centrum turystycznym. Oferta tego miejsca zawiera hotele, kempingi, nowoczesne domy, ośrodek turystyczny Gajac, obiekty rekreacyjne i sportowe (centrum sportowe na kempingu Straško), gastronomiczne rarytasy (ser owczy z Pag, jagnięcina, domowe wino), wydarzenia kulturalne - atrakcyjne lokalne tańce, ważne dziedzictwo i rejsy łodzią.
NOVALJA, to miejscowość i port w jednym, usytułowana w zatoce, na południowo zachodnim wybrzeżu wyspy Pag. Suma noclegów wynosi 1 912 osób. Miasto obejmuje dawne wioski Sveti Ante (św. Antoni) i Spital. W czasach rzymskich (ruiny rzymskiego akweduktu) znajdowała się tutaj miejscowość Cissa (obecnie wieś Caska) w otoczeniu Novalja. Miejscowość ta jest zwięzłego przybrzeżnego typu, który rozszerzył się znacznie w ostatnich czasach. Głównymi profesjami są: uprawa roli, produkcja wina, hodowla zwierząt, rybołóstwo i turystyka.
We wczesnochrześcijańskich czasach, centrum miasteczka wyznaczała duża bazylika urbana, z półkolistymi apsydami i mozaikami (pozostałości architektury, formy plastyczne, inskrypcje). W 1971 r. zostały odnalezione dwa dekorowane relikwiarze: jeden z brązu datowany na IV w. i srebrny z czasów późniejszych. W tym samym miejscu powstał kościół Błogosławionej Maryi Panny w stylu gotyckim, następnie wzbogacona w baroku o portret Matki Boskiej z Dzieciątkiem w XVI wieku. Obecny kościół parafialny św. Katarzyny został zbudowany w 1906 roku.
Port Novalja jest dobrze chroniony od mocnych wiatrów, kiedy to północno zachodnie są niesamowicie silne. Wpływając do portu, większe statki muszą uważać na płyciznę (od 8,5 do 9,8 m) i 1,8 m na południowy zachód od przylądka Vrtlic. Molo portowe przewiduje cumowanie małych łodzi tuż przy wybudowanym 98-metrowym skalnym wale. Większe okręty mogą zakotwiczyć przy wejściu do portu na północno wschodnim brzegu, a małe żaglówki i jachty w centrum portu, gdzie głębokość dochodzi od 5 do 8 metrów. Dojazd do portu jest możliwy główną drogą 29, która prowadzi przez całą wyspę.
Pag
Rozkwit turystyki zaczął się w ostatnich dekadach. Przestronna plaża publiczna, świetnie utrzymana, idelana dla rodzin z dziećmi. Jest położona niedaleko od centrum miejscowości. W jej okolicy znajdują się dawne magazyny starych basenów solankowych (jeden z magazynów został przekształcony w dyskotekę) i lecznicze mineralne błoto (w okolicy zwanej Lokunja).
Wytwarzane tutaj koronki są znane jako najlepsze prace koronkarskie w całej Chorwacji, jak również lokalny sklep z wyjątkowymi w smaku lokalnymi typami serów - zwanymi serami z Pag. Znaczącą narodową tradycją są również stroje ludowe. Obecna oferta Pag prezentuje hotele, apartamenty, pokoje do wynajęcia oraz otwarty dostęp do obiektów sportowych (głównie wodnych), wydarzeń kulturalnych, które w połączeniu tworzą znakomitą zatokę Pag interesującą dla wszystkich przyjezdnych. W sąsiedztwie Karlobag znajduje się Światowy Rezerwat Biosfery w Górach Velebit, który zadowoli wszystkich górskich entuzjastów i miłośników widoków panoramicznych, co daje niesamowite doświadczenie dwóch światów: lądowego i morskiego w jednym dniu.
Dzień Wniebowzięcia Matki Boskiej (15 sierpnia) jest upamiętniony poprzez huczny lokalny festyn oraz letnie karnawałowe dni, kiedy to można zobaczyć niesamowite postaci w maskach.
PAG, miasto i port na południowo wschodnim wybrzeżu zatoki o tej samej nazwie na wyspie Pag. Osada położona jest na południowym zachodzie od Kršina (263 m), gdzie zatoka Pag z wąskim kanałem (Prosika) prowadzi dalej do południowo wschodniego płytkiego słonego jeziora (Pag Solila). Populacja miasta wynosi 2 421 mieszkańców. Wewnętrzna część zatoczki na południe od Przylądka Świętego Mikołaja, gdzie Pag jest położony, znajduje się błotnisty i płytki teren. Zatoka ma 50 metrów długości, 4,5 metra głębokości i posiada mały fort o głębokości 2,9 metra i falochron oddzielający morze od 3,6 do 4 metra głębokości na południu portu. Największe statki mogą zakotwiczyć wzdłuż wschodniego wybrzeża, gdzie głębokość sięga od 24 do 38 metrów, a oddalony jest 850 metrów od ruin i kaplicy Świętego Mikołaja. Podczas dobrych warunków pogodowych w okresie letnim, małe statki mogą kotwiczyć naprzeciw wejścia do kanału. Jednostki z zanurzeniem do 3,5 metra mogą cumować wzdłuż północnego wału, a żaglówki w małym porcie. Głównymi profesjami w miasteczku jest uprawa roli i winogron, produkcja wina, hodowla bydła, rybołóstwo, produkcja soli i turystyka. Miasto jest położone na głównej drodze (M29), która prowadzi przez całą wyspę.
